Na hasło „wypalenie zawodowe nauczycieli” wyobraźnia podsuwa najróżniejsze obrazy – kobieta o podkrążonych oczach nad stertą papierów, mężczyzna w znoszonej marynarce trzymający się za głowę czy popularne swego czasu memy z ptakami. Co mają wspólnego rzeczywistością? Czym właściwie jest wypalenie zawodowe?
Najpopularniejszą definicję wypalenia zawodowego sformułowała Christina Maslach. Według niej jest to psychologiczny zespół wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji oraz obniżonego poczucia dokonań osobistych, który może wystąpić u osób pracujących z innymi ludźmi w pewien określony sposób. Warto zwrócić uwagę szczególnie na to ostatnie zdanie – „pracują z ludźmi w określony sposób”, czyli w bliskim kontakcie, na wysokim poziomie zaangażowania emocjonalnego i z dużym naciskiem na umiejętności interpersonalne. Praca nauczyciela to przede wszystkim poruszanie się w sferze relacji, poczynając od kształtowania umiejętności społecznych u najmłodszych dzieci, poprzez wdrażanie do zorganizowanej nauki, nawigowanie po wzburzonych wodach emocji nastolatków, po komunikację z rodzicami i środowiskiem, a przy tym wszystkim radzenie sobie z własnymi, często niełatwymi emocjami. To wymaga nie tylko wysoko rozwiniętych umiejętności komunikacyjnych, ale także, a być może przede wszystkim, odporności psychicznej i zdolności adaptacyjnych.
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię – poziom wymagań wobec nauczycieli w zakresie wszystkich tych umiejętności ciągle wzrasta. Nauczyciel ma być otwarty, wrażliwy, empatyczny, a jednocześnie twardy i stanowczy, otwarty na potrzeby dzieci i sugestie rodziców, a jednocześnie niezmordowany w realizowaniu przeładowanej podstawy programowej. Oczekiwania społeczne rosną, ale nie idzie za nimi ani zwiększenie uznania społecznego, ani satysfakcja zawodowa. To brzmi jak gotowa recepta na wypalenie… Co zatem możemy zrobić?
Wypalenie zawodowe nauczycieli to złożone i wielowymiarowe zjawisko, które może mieć różne przyczyny. Jako czynni nauczyciele, praktycy spotykamy się z tym na co dzień. Wielu z nas doświadczyło objawów wypalenia, stąd diagnoza problemu i możliwe rozwiązania, jakie widzimy, wynikają z doświadczeń środowiska nauczycielskiego. Zdajemy sobie sprawę, że nie jest to lista skończona i każdy, kto kiedykolwiek pracował w szkole, mógłby dodać swoje obserwacje. Tym bardziej warto się nad nią pochylić, aby o...
Pozostałe 90% treści jest dostępne tylko dla Prenumeratorów.
