Wczesne początki samorządów uczniowskich sięgają aż XVIII w. Nie był to jednak taki samorząd uczniowski jak dziś. Jego rola się zmieniała i przez długi czas było to wsparcie wychowania młodzieży. Przez pewien czas w latach 50. XX w. przy samorządach działały nawet spółdzielnie uczniowskie, które wspierały naukę w zakresie ekonomii i współpracy. Później jednak, tj. w latach 60. rola samorządu została znacząco ograniczona, aby mógł być podatny na naciski ze strony organizacji ideowo-politycznych. W 1982 r. wraz z wydaniem Zarządzenia Ministra Oświaty i Wychowania w sprawie zasad działalności samorządu uczniowskiego znaczenie samorządu wzrosło, jednak dalej był to organ tak naprawdę podległy nauczycielom i władzom oświatowym, w szczególności dyrektorowi szkoły. Wtedy też powstały istniejące dziś, zwykle jedynie nieformalnie, samorządy klasowe. Natomiast prawdziwy początek dzisiejszego samorządu to rok 1991, kiedy w życie weszła ustawa o systemie oświaty, w zmienionym kształcie obowiązująca aż do dziś.
Cele
Samorząd, jak sama nazwa sugeruje, to instytucja odpowiedzialna za samodzielne rządzenie czy też samodzielne zarządzanie. Na takiej zasadzie działają samorządy zawodowe (np. izba lekarska, rada adwokacka), samorządy terytorialne (samorząd gminy, powiatu) czy też samorządy w instytucjach edukacyjnych (samorząd uczniowski, samorząd studencki). Rolą tego organu jest stanowienie o danej grupie czy danej instytucji, samodzielne zarządzanie nią w jakimś zakresie. To samo oczywiście dotyczy samorządu uczniowskiego, którego główną rolą jest wpływanie na działania szkoły. Oczywiście różne samorządy mają różne prawa i obowiązki. Przykładowo, samorząd terytorialny dysponuje pieniędzmi i nimi zarządza, natomiast samorząd szkolny już nie. Samorząd studencki ma wpływ np. na wybór rektora uczelni, natomiast samorząd uczniowski podobnych uprawnień nie ma.
Zatem odnosząc powyższe do samorządu uczniowskiego, można powiedzieć, że główną rolą tego organu jest stanowienie i decydowanie o działaniach szkoły, ale nie na zasadzie bezpośredniego podejmowania decyzji i zarządzania zasobami szkoły, a raczej na zasadzie formułowania wniosków, opinii oraz własnych działań w określonym zakresie. Jest to częściowo sprzeczne z etymologią słowa samorząd, która wskazywałaby, że samorząd powinien czymś zarządzać, a nie jedynie wydawać opinie. Jednak z drugiej strony trudno oczekiwać, by niekiedy kilkuletnie dzieci miały realny wpływ na takie sprawy jak np. finanse szkoły.
Istnienie samorządu (a właściwie samorządów) stanowi realizację zasady pomocniczości. Zasada pomocniczości jest jedną z podstawowych zasad ustroju demokracji. Określa ona, że dany szczebel władzy powinien realizować tylko te zadania, których nie może skutecznie realizować szczebel niższy. To właśnie zapewnia możliwość wysłuchania i uwzględnienia wszystkich, a o to chodzi w demokra...
Pozostałe 90% treści jest dostępne tylko dla Prenumeratorów.
